Poeci wczesnego humanizmu
Klemens Janicki
Biernat z Lublina
Mikołaj Rej
Jan Kochanowski
Łukasz Górnicki
Piotr Skarga
Szymon Szymonowic
Poeci "minorum gentium"
Andrzej Frycz Modrzewski
Literatura błazeńska
Proza
Dramat
Poezja anonimowa
Varia
Opracowania
Jan Kochanowski
16/21
TRENY
(oprac. Piotr Wilczek)
Treny
Nota edytorska
Dedykacja
Tren I + objaśnienia
Tren II + objaśnienia
Tren III + objaśnienia
Tren IV + objaśnienia
Tren V + objaśnienia
Tren VI + objaśnienia
Tren VII + objaśnienia
Tren VIII + objaśnienia
Tren IX + objaśnienia
Tren X + objaśnienia
Tren XI + objaśnienia
Tren XII + objaśnienia
Tren XIII + objaśnienia
Tren XIV + objaśnienia
Tren XV + objaśnienia
Tren XVI + objaśnienia
Tren XVII + objaśnienia
Tren XVIII + objaśnienia
Tren XIX albo sen + objaśnienia
_________________________
Teksty + objaśnienia
TREN XIV
Gdzie te wrota nieszczesne, któremi przed laty
Puszczał sie w ziemię Orfeus, szukając swej straty,
Żebych ja też tąż ścieżką swej namilszej córy
Poszedł szukać i on bród mógł przebyć, przez który
Srogi jakiś przewoźnik wozi blade cienie
I w lasy niewesołe cyprysowe żenie.
A ty mię nie zostawaj, wdzięczna lutni moja,
Ale ze mną pospołu pódź aż do pokoja
Surowego Plutona: owa go [to] łzami,
To temi żałosnemi zmiękczywa pieśniami,
Że mi moję namilszą dziewkę jeszcze wróci,
A ten nieuśmierzony we mnie żal ukróci.
Zginąć ci mu nie może; tuć sie wszystkim zostać,
Niech sie tylko niedoszłej jagodzie da dostać.
Gdzie by też tak kamienne ten Bóg serce nosił,
Żeby tam smutny człowiek już nic nie uprosił.
Cóż temu rzec? Więc tamże już za jedną drogą
Zostać, a z duszą zaraz zewlec troskę srogą.
Objaśnienia:
1.
wrota nieszczesne
- były one nieszczęsne, gdyż ci którzy przez nie przechodzili byli nieszczęśliwi, gdyż pozbawieni największego dobra - życia.
2.
Orfeusz
- w mitologii greckiej poeta tracki, który potrafił poruszyć za pomocą swej muzyki nawet rzeczy nieożywione. Kiedy zmarła jego żona Eurydyka udał się do podziemi i tak oczarował Plutona, że uwolnił on Eurydykę pod warunkiem, że Orfeusz nie odwróci się, dopóki nie wyjdą na ziemię. Kiedy już mieli postawić swe stopy na ziemi, Orfeusz odwrócił się i Eurydyka natychmiast zniknęła. Ogromny żal Orfeusza po powtórnej stracie żony tak rozwścieczył trackie kobiety, że w czasie jednej z orgii z okazji bachanaliów rozerwały go na strzępy.
2.
Puszczał sie w ziemie
- wyprawiał się w ziemię, w drogę.
3.
Żebych ja też
- żebym ja też.
4.
on
* - tu: ten
4. - 5.
bród (...) przez który/ Srogi jakiś przewoźnik wozi blade cienie
- zob.
Tren X, 7-8
(
srogi przewoźnik
- Charon).
6.
cyprysowe - cyprys
- drzewo żałobne, poświęcone przez Rzymian Plutonowi, ponieważ raz ścięte nie odrasta; uważa się, że było kiedyś używane do wyrobu trumien; Grecy i Rzymianie kładli do trumien gałązki cyprysu; jest to drzewo cmentarne;
żenie
- gna, pędzi.
7.
nie zostawaj
- nie zostawiaj, nie opuszczaj;
wdzięczna
* - zob.
Dedykacja
;
lutni
- lutnio (zob.
Treny VI, 3
;
XV, 1
;
XVI, 3
)
8.
pospołu
- razem, wespół (zob. rzadko już używany wyraz
społem
- razem);
pódź
- pójdź, chodź;
do pokoja
- do pokoju.
9.
Pluton
- w mitologii rzymskiej władca świata podziemnego, syn Saturna, brat Jupitera i mąż Prozerpiny (gr. Persefony);
owa
- zob.
Tren XI, 14
.
10.
zmiękczywa
- zmiękczymy (ja i moja lutnia).
12.
nieuśmierzony
- taki, który nie da się uśmierzyć, opanować;
ukróci
- zmniejszy, powstrzyma.
14.
niedoszłej
- niedojrzałej;
dostać
* - dojrzeć.
15.
Gdzieby
- jakżeby, niepodobna by.
17.
Cóż temu rzec?
- pytanie retoryczne, sugerujące bezradność;
za jedną drogą
- jednocześnie.
18.
zaraz
* - jednocześnie, za jednym razem; zob.
Tren I, 5
;
zewlec
- zrzucić, zdjąć.
<<
strona
[13]
[14]
[15]
[16]
[17]
[18]
[19]
[20]
[21]
>>