Jinako201 morzę złe mnichy,
Ktorzy mają zakon lichy202,
Co z klasztora uciekają,
A swej wolej pożywają203.
Gdy mnich pocznie dziwy strojić204,
Nikt go nie może ukojić;
Kto chce czynić co na świecie,
Zły mnich we wszytko się miece205.
Jestli wsiędzie na szkapicę206,
Wetknie za nadrę kapicę207,
Zawodem208 na koniu wraca,
A często kozielce przewraca209.
Kiedy mnich na koniu skacze,
Nie weźrzałby na nalepsze kołacze;
Umaże się210 jako wiła,
A wżdy mu ta rzecz barzo miła.
Gdy piechotą jimie biegać,
Muszę mu naprzod zabiegać.
Azaż211 ci ji czarci niosą,
Jedwo ji pogonię z kosą!
Nie dba, iż go kijem biją,
Zawod biega212 z krzywą szyją;
A drugdy213 mu zbiją plece,
A wżdy się w niem coś złego miece214 -
A wżdy za niem biegać muszę,
Aż s niego wypędzę duszę.
Mowię to przez kłamu wierę215,
Dam ji czartom na ofierę.
Kustosza216 i przeora
Wezmę je do swego dwora;
Z opata sejmę217 kapicę,
Dam komu na nogawicę;
Z kaplerza będą pilśnianki218,
Suknia będzie pachołkom na lanki219;
Odejmę mu torłop220 kuni,
A nie wiem, gdzie się okuni221;
Odejmę mu kożuch lisi
I płaszcz, co nazbyt wisi;
Koniecznie222 mu sejmę infułę
I dam za szyję poczpułę223.
Majister dicit:
Chcę cię pytać, Śmirci miła,
By mię tego nauczyła:
Panie, co czystość chowają,
Jako się u Boga mają?
Mors respondit:224
Azaś nie czytał świętych żywota,
Co mieli ciężkie kłopoty?
Jako panny mordowano,
Sieczono i biczowano,
Nago zwłoczono, ciało żżono225
I pirsi rzezano -
Potem do ciemnice wiedziono,
Niektore głodem morzono,
Potem na powrozie wodzono,
Okrutnemi dręcząc mękami,
Targano je osękami226.
Ja się temu dziwowała,
Gdym w nich tę śmiałość widziała -
Dziwno jest nie dbać okrutności,
Cirzpiąc tako ciężkie boleści.
<..........>
<w rękopisie brak zakończenia>
Objaśnienia
201 Jinako - inaczej. 202 mają zakon lichy - nie przestrzegają reguł zakonnych. 203 swej wolej pożywają - zażywają zbytniej wolności, zażywają swawoli. 204 dziwy strojić - dokazywać, wyprawiać szaleństwa. 205 we wszytko się miece - we wszystkim chce brać udział. 206 na szkapicę - na kobyłę, na szkapę. 207 Wetknie za nadrę kapicę - schowa habit (kaptur) za pazuchę. 208 Zawodem - cwałem, galopem. 209 kozielce przewraca - fika kozły; tu: spada z konia. 210 Umaże się - ubłoci się. 211 Azaż - czyż. 212 Zawod biega - biega w zawody, ściga się. 213 drugdy - kiedy indziej. 214 w niem coś złego miece - miota się w nim zły duch. 215 przez kłamu wierę - bez żartów zaiste. 216 Kustosza - przełożonego nad kilkoma klasztorami. 217 sejmę - ściągnę. 218 Z kaplerza będą pilśnianki - ze szkaplerza będą buty filcowe (z pilśni). 219 na lanki - na koszule. 220 torłop - futro. 221 okuni - odzieje w futro. 222 Koniecznie - na koniec. 223 dam za szyję poczpułę - rąbnę w kark. 224 Mors respondit (łac.) - Śmierć odpowiedziała. 225 Nago zwłoczono, ciało żżono - rozbierano do naga, ciało palono. 226 osękami - drągami zakończonymi hakiem.
Wg wydania: Polska poezja świecka XV wieku, oprac. M. Włodarski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1997.