Hieronim Morszyn
Wiersze padewskie
opracował Radosław Grześkowiak
Wydawnictwo Neriton
Warszawa 2014
Biblioteka Dawnej Literatury
Popularnej i Okolicznościowej, t. 14
O autorze i książce
Hieronim Morsztyn (ok. 1581 – ok. 1622), najpopularniejszy rodzimy poeta pierwszej połowy XVII w. Drukiem utrwalił jedynie swoje wczesne dzieła, Zwierciadło szalonego i statecznego młodzieńca (ok. 1598) oraz Światową Rozkosz (1606), by potem rozległą twórczość liryczną – zdominowaną przez erotyki wszelkiej maści, od obscenicznych fraszek przez miłosne pieśni i komplementy po wierszowane romanse – powierzyć łasce obiegu rękopiśmiennego. Wybór taki pozwolił mu uprawiać twórczość niepodległą społecznym nakazom i panegirycznym wymogom, ale dziś znacząco utrudnia ustalenie kanonu wierszy poety. Stąd m.in. tak późne wydanie wierszy padewskich pod jego nazwiskiem.
Sława dwóch padewskich uniwersytetów i niskie czesne w XVI i XVII w. przyciągały do grodu Antenora wielu Polaków. Ponieważ tamtejsi absolwenci dali się poznać jako jednostki wybitne, chętnie przyglądano się ich akademickiej edukacji. Badania nad studiami słynnych "padewczyków" są jednak dość jednostronne. Niezależnie od tego, czy czytać będziemy o edukacji Stanisława Orzechowskiego, Klemensa Janicjusza, Andrzeja Patrycego Nideckiego, Jana Kochanowskiego, Jana Zamoyskiego czy Piotra Kochanowskiego, poznajemy przede wszystkim poglądy wykładających wówczas akademickich sław, które mogły mieć wpływ na formację intelektualną uczniów. A przecież nietrudno się domyślić, że podobnie jak dziś, również dawne życie studenckie nie wyłącznie nauką stało i że nowe doświadczenia zdobywano także z dala od szkolnych sal. Świadectw na ten temat jednak wciąż brakowało. Dopiero błogosławionej niedyskrecji Hieronima Morsztyna, autorowi zespołu listów poetyckich pisanych w Padwie pod koniec drugiej dekady XVII stulecia, w których dominuje tematyka biesiadno-erotyczna i frywolny ton, zawdzięczamy bezcenne świadectwo bujnego życia towarzyskiego padewskiej polonii, zarówno studentów, jak i podróżników.