Katarzyna Kaczor-Scheitler Mistycyzm hiszpański w piśmiennictwie
polskich karmelitanek XVII i XVIII wieku
Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie
Łódź 2005
O książce
Tematem książki jest recepcja dzieł mistyków hiszpańskich (św. Teresy z Avila i św. Jana od Krzyża) w piśmiennictwie polskich karmelitanek XVII i XVIII wieku, a także pokazanie indywidualnego charakteru wewnętrznych przeżyć zakonnic, oryginalności ich stylu i sposobu wypowiedzi, oraz próba weryfikacji autentyczności doświadczeń mistycznych polskich karmelitanek przy użyciu stosowanych w teologii życia duchowego kryteriów. Budowa rozprawy jest trójdzielna. Część pierwsza, nosząca tytuł Mistycyzm hiszpański i jego recepcja w Polsce, przedstawia życia duchowe i twórczość św. Teresy z Avila oraz św. Jana od Krzyża, a także polskie środowisko karmelitańskie XVII i XVIII wieku. Część druga, opatrzona tytułem Wokół autobiografii karmelitanek, zawiera analizę siedemnastowiecznych tekstów autobiograficznych zakonnic, Anny od Jezusa (Jadwigi Stobieńskiej), Teresy od Jezusa (Anny Marii Marchockiej) i Barbary Teresy od Najświętszego Sakramentu (Teofili z Kretkowskich Zadzikowej). Część trzecia, zatytułowana Poezja karmelitańska, dotyczy recepcji mistycyzmu hiszpańskiego w anonimowych utworach poetyckich polskich karmelitanek. Część ta składa się z pięciu rozdziałów poświęconych: św. Teresie z Avila, św. Janowi od Krzyża, pieśniom o miłości Bożej oraz tematyce kolędowej i pasyjnej. Zakonnice, opierając się na dziełach św. Teresy z Avila oraz św. Jana od Krzyża, silnie eksponowały również osobiste włączenie się w krąg tematyki mistycznej. Ich twórczość była przede wszystkim odzwierciedleniem religijności polskich karmelitanek, zgodnej z charakterem ich formacji duchowej. Stanowiła niezaprzeczalny dokument życia literackiego środowiska karmelitanek, rozwoju twórczości poetyckiej zakonnic oraz świadectwo ich duchowych przeżyć.
Z recenzji Stanisława Obirka
Rozprawa Katarzyny Kaczor-Scheitler podejmuje złożoną i istotną, a mało zbadaną problematykę recepcji mistyki hiszpańskiej w zakonie karmelitanek. Z jednej strony Autorka przywołuje historyczny kontekst Kościoła katolickiego, przedstawia specyfikę wspólnot zakonnych okresu po Soborze Trydenckim, a z drugiej wnikliwie analizuje teksty. Uważna lektura poszczególnych części i rozdziałów dysertacji pozwala na dość szczegółową rekonstrukcję życia duchowego polskich wspólnot karmelitańskich, a przywołane z imienia autorki jawią się jako mocne osobowości, zakorzenione zarówno w realiach polskich, jak i twórczo czerpiące z wzorów hiszpańskich. Autorka nie tylko sumiennie zdaje sprawę ze stanu badań, lecz proponuje własną perspektywę badawczą, wychodzącą od tekstu i wpisującą wyniki badań w dzisiejszą refleksję teologiczną, duchowościową i literaturoznawczą. Praca stanowi nowatorski wkład do badań nad mentalnością ludzi baroku, wzbogaca też obraz życia zakonów żeńskich, w których nie tylko się modlono, ale oddawano się również działalności literackiej.