Samuel Twardowski
EPITALAMIA
oprac. R. Krzywy
Wydawnictwo Neriton
Warszawa 2007
Biblioteka Dawnej Literatury
Popularnej i Okolicznościowej, t. 1
O książce
Samuel Twardowski (ok. 1595–1661) to jeden z ciekawszych poetów dojrzałego
baroku. Jego twórczość stanowi przykład zauroczenia estetyką epoki, ceniącej walory malarskie słowa poetyckiego, umiejętność oddawania efektów ruchowych czy mitologiczną egzotykę. Ze względu na stosunek do dziejów ojczystych, które przedstawiał w poematach epickich (Przeważna legacyja, Władysław IV, Wojna domowa), zwany był przez współczesnych "polskim Maronem". Obecnie zaś jest bardziej znany jako autor utworów poświęconych miłości (Dafnida, Nadobna Paskwalina), wpływowi tego uczucia na człowieka i dylematom etycznym wynikającym z tego wpływu. Badacze i miłośnicy literatury staropolskiej od niedawna odkrywają utwory panegiryczne i publicystyczne Twardowskiego, których okolicznościowy charakter skazał je na zapomnienie. Przy bliższym poznaniu poematy te okazują się ciekawym świadectwem wrażliwości człowieka baroku i ówczesnej kultury literackiej.
Epitalamia, tj. poematy weselne, to dwa utwory nie bez talentu, choć też bez większych aspiracji intelektualnych (bo też nie oczekiwano takich po matrymonialnych laurkach), ułożone na śluby potomków wielkopolskich rodów magnackich (Opalińskich, Rozdrażewskich, Sieniutów), które patronowały Samuelowi Twardowskiemu. Okazuje się w nich poeta naśladowcą utworów rzymskich, które zaadaptował do rodzimego obyczaju. Imitując tradycyjne rozwiązania fabularne (np. wątki mitologiczne), autor nadał im kształt miniatur narracyjnych, w których zmysłowa radość i efekty plastyczne łączą się pochwałą nowożeńców i ich rodów.