Piotr Ciekliński Hymny na święta Panny Naświętszej
wyd. R. Montusiewicz
Norbertinum, Lublin 2005
Lubelska Biblioteka Staropolska, t. 2
Seria LUBELSKA BIBLIOTEKA STAROPOLSKA ma pokazać twórczość powstałą na obszarze historycznej Ziemi Lubelskiej od XVI do połowy XVIII wieku. Lublin do rozbiorów
Polski pełni rolę szczególną. Jest siedzibą Trybunału Koronnego, miejscem intensywnego życia politycznego, kulturalnego i religijnego. Z uwagi na położenie geograficzne - miastem
spotkań polsko-litewskich, ośrodkiem radykalnego ruchu reformacyjnego, wreszcie kontrreformacji. Te i inne uwarunkowania inspirują literatów nie tylko z regionu, rozbudzają polemiki arian, kalwinów i katolików; od końca XVI stulecia w te dysputy włącza się elita
zakonu jezuitów, czasowo rezydująca w Lublinie. W XVI wieku powstaje krąg kulturowy Zamościa, a w Babinie k. Lublina – środowisko towarzysko-literackie zwane Rzecząpospolitą Babińską.
Hymny na święta Panny Naświętszej Piotra Cieklińskiego, drugi tomik Lubelskiej Biblioteki Staropolskiej, przypominają religijną twórczość mało dziś znanego humanisty działającego w środowisku XVI-wiecznego Zamościa. Ciekliński był dyplomatą, bliskim współpracownikiem kanclerza Jana Zamoyskiego, uczestnikiem starań o utworzenie Akademii Zamojskiej, twórcą pierwszej polskiej komedii Potrójny z Plauta, swobodnego przekładu łacińskiego Trinummusa (III/II wiek p.n.e.). W 1600 roku Ciekliński wydał w drukarni Akademii Zamojskiej Hymny na święta Panny Naświętszej. Tomik ten przynosił nowy typ liryki maryjnej, spopularyzowany następnie w XVII wieku. Autor hymnów kładzie nacisk na emocjonalne przeżywanie prawd maryjnych, buduje specyficzny otok czułości wobec Maryi i Jej roli w Odkupieniu. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że cykl swych własnych hymnów maryjnych poprzedził Ciekliński tekstem Bogurodzicy. Unikat pierwodruku Hymnów na święta Panny Naświętszej, własność Biblioteki Ordynacji Zamoyskich, spłonął wraz z całym księgozbiorem w Powstaniu Warszawskim. Wcześniej, w roku 1938, wydał je prof. Stanisław Łempicki w "Tece Zamojskiej". Hymny Piotra Cieklińskiego – w opracowaniu Ryszarda Montusiewicza – przypominamy, aby ukazać staropolską tradycję duchowości maryjnej i jeden ze śladów bogatego życia kulturalnego ówczesnego Zamościa.