Błogosławioną zwać mię będą wszystkie narody.
(Cant. B. Virg.)
Praelecta Dei Patris Filia
Stąd zaczynam, o Panno, rozmiar tej kwatery,
Do ciebie obracając i sens i litery,
Tyś bowiem przewyborna między kreaturą,
Którą sobie Bóg Ociec przysposobił córą.
Mater Salvatoris dignissima
Tyś jedna znaleziona z żeńskich głów tak wiela,
Iżeś się godną stała Matką Zbawiciela.
Sponsa Spiritus Sancti amabilissima
Tyś jedna znaleziona, dziwna tajemnica,
Iżeś Ducha Świętego jest Oblubienica.
Ancilla SSmae Trinitatis humillima
(Laur. Inf.)
Panno, sługą się mienisz? Na cóż dyskurs w długą,
Paniąś stworzenia, kiedyś Trójce Świętej sługą.
Mater Divinae Maiestatis
Cóż to za matka? Tać to majestat przejasny
Ogarnęła, któremu sam firmament ciasny.
Beatissimae Trinitatis triclinium
(Mag. Alb.)
Izbo jedna stołowa Trójce Przenaświętszej,
Choć niebo miary nie ma, nie mogło mieć większej.
Creatura creaturarum
Stworzenie nad stworzeniem, boś ty jedna sama
Dziłem najdoskonalszym z potomków Adama.
Filia gratiae
(Ios. Gierson)
Córkaś wszech przywilejów, któremiś wyjęta
Od prawa powszechnego, niż poczęta święta.
Conclave Christi
(Ex Roso Coroneto)
Matka pokój, w którym Syn przemieszkiwa z chęcią,
Że jest obwarowany czystości pieczęcią.
Schemma divinitatis
(Ex Concione)
Z wszytkich kreatur jedna stworzona ryczałtem,
Będąc niejakim Boga najwyższego kształtem.
Primogenita omnis creaturae
(Eccl. 14)
Matko Stwórce i wzajem Córko Syna twego,
Pierworodna na świecie z stworzenia wszelkiego.
Honor generis nostri
Tyś jest honorem naszym i ozdobą pewną,
Mając cię w niebie, Panno, ziomkę i pokrewną.
Radix ex qua mundo lux orta
Pyta się ktoś, skąd światłość słoneczna pochodzi?
Teraz wiem, że z korzenia Jessego się rodzi.
Animata Arca Divinitatis
(Joan. Osorius)
Żywa szkatuło, z której okupem szkatuły,
Dusze nasze z niewoli Orku się wyzuly.
Spiritus Sancti specula
(Salazer)
Strażnico Parakleta, z której snadź strażnice
Pogląda na okręgu ziemskiego granice.
Mediatrix Dei et hominum
(S. Bernar.)
Środku między człowiekiem a Bogiem; z tej miary
Któż by przed sprawiedliwym zasłonił od kary.
Virgo sine ruga
(Idem)
Panno bez zmarsku, gdyż cię tak nieba mieć chciały,
Urody nad wsze córki ludzkie doskonałej.
Domina gloriae
(Gregorius Nissenus)
Pani chwały, bo jeśli Chrystus panem chwały,
To przed tobą pustkami pewnie nieba stały.
Regina laeticiae
(Idem)
Otwórzcie bramy wasze, książęta, tej gości.
Co za gość? Oto idzie królowa radości.
Vera Virgo et Mater
(S. Augustinus)
Kto cię nie czci tytuły wraz temi obiema,
Iżeś panną i matką, ten jest anathema.
Altare Divinae Maiestatis
(Ildephons)
A któż tego ołtarza skrytości wybada?
Ten ołtarz na ofiarę z kapłanem się składa.
Mater nostri Patris
(S. Bernardus)
Trzeba żebyś nam grzesznym, Panno, babką była,
Stąd, żeś Ojca wszystkich nas, Boga porodziła.
Gratissimum Dei templum
Najwyższemu ze wszystkich najmilszy kościele,
Gdzie ofiarował w ludzkim zasłoniony ciele.
Habitaculum Iesu Christi
W którym mieszkaniu gościć lubo było Bogu,
Niech przy szczęśliwym padnę tym z supliką progu.
Spiritus Sancti sacrarium
(S. Cyprianus)
Gdy z ciebie Ociec kościół, Syn mieszkanie czyni,
Wszystkim wszystko, gdyś Ducha Pańskiego świątyni.
Tabernaculum SS. Trinitatis
(S. Augustinus)
Bóg Bogiem wojsk zowie się, pisze Pismo o tem,
Tego jest wojennika Maryja namiotem.
Caeleste prodigium
(Ignat. Mo.)
Znak cudowny na niebie. A ten nie inaczy,
Jeno nam uproszenie łaski boskiej znaczy.
Ostiaria vitae aeternae
(S. Bonaventura)
Odźwierną Panią moję gdy do nieba widzę,
By tam i ukradkiem wniść, za to się nie wstydzę.
Vena misericordiae
(Greg. Nicomed.)
Jako krwią napełniona każda bywa żyła,
Takeś ty miłosierdzia pełna jest i była.
Obses fidei nostrae apud Deum
(S. Augustinus)
Zakładzie nasz u Boga, tam kiedy cię mamy,
Już się rzetelniej w wierze prawdziwej trzymamy.
Magistra virtutum et norma
(Simon a Cassia)
Mistrzyni cnót i onych wizerunku prawy,
Gdyż grzech nie mógł się zakraść między twe zabawy.
Soror angelorum pulcherrima
(Ignat. M.)
Siostro aniołów, którzy choć mają cnót siła,
Tyś siostro nad tę bracią więcej działem wzięła.
Angelis superior
(S. loannes Damascenus)
Dziwny skutek twej widzę głębokiej pokory,
Dla któryś nad anielskie wywyższona chory.
Angelis dominans
(Idem)
O jakoż nas ten tytuł, Panno, twój weseli,
Iże cię panią swoją przyznają anieli.
Amoenitatis iucunditas
(Ex orat.)
Fraszka Tessalskie Tempe i Bajańskie Gaje,
Twej wdzięczności wesołość ziemskie przeszła raje.
Dulcedo paradysi
(Ibidem)
Z cukru Cypr, Hybla z miodu pochwały swe liczy,
Ja w rajskiej korzystuję, którąś ty, słodyczy.
Sanctorum laetitia
(S. Bernardus)
Świętych bożych-eś radość, bowiem wszyscy święci
Czczą cię hyperduliją z swej uprzejmej chęci.
Mulierum decus
(S. Casmirus)
Nie strojcie się niewiasty w kosztowne klejnoty,
Dosyć ozdoby macie z Matrony oto tej.
Scala peccatorum
Drabinaś wystawiona przy altanie nieba,
Po tej by się nam, grzeszni, tam docisnąć trzeba.
Officina curationum
Infirmaryjo chorych, gdzie w zdrowiu zwątpieni
Bywają z twej apteki dziwnie uzdrowieni.
Via errantium
(Ex prec.)
Kto się kolwiek manowcem udał nieprawości,
Tą pójdź drogą, bowiem nią do nieba najprości.
Refugium peccatorum
(Ex litani.)
Dokądże pójdę, nędzny, i gdzie się uciekę,
Jeśli nie pod twą, grzesznych ucieczko, opiekę?
Imperatrix reginarum
(An. Molin.)
Pannę Królową zgodnie wszyscy ludzie zową;
Dam ja jej tytuł wyższy, zwać ją Cesarzową.
Indeficiens gaudium
W strumieniach, w źródłach, w rzekach, przebierze się wody,
Imię Maryjej są to nieprzebrane gody.
Porta paradysi
(Petrus Damianus)
Gdzie przystępu bronili Cherubini sami
Pódźmy, bowiem tam dzisiaj jest Maryja drzwiami.
Gratia caelesti plena
(Salut. Angel.)
Jak po rosie wilgotnej zbożu uróść snadnie,
Tak Pannie, kiedy na nię łaska Boska spadnie.
Mater orphanorum
(Ex prec.)
Matką sirot cię nazwę z tej miary owszeki,
Kogóżeś wypuściła z twej kiedy opieki?
Consołatrix desolatorum
(S. Bernardus)
Niechaj kto opuszczony będzie we złej toni,
Krzykniej do Panny, ta cię dźwignie i obroni.
Arca foederis
(S. Ambrosius)
Matka skrzynia jest jedna napełniona mirem,
Droższa to, niżby złotem była pełna szczyrem.
Domus sapientiae
(S. Hieronimus)
Mądrość dom założyła w Matce Bożej szumny,
Który wsparły wspaniałe wielkich cnót kolumny.
Mulier amicta sole
(Apocal. 12)
Strojnaś, o Pani moja, modą dość bogatą,
Gdy, co cię wybrał, ten cię przybrał z słońca szatą.
Oraculum prophetarum
(S. Bonaventura)
Na cóż Tripos delficka, Appolina baśnie?
Tyś proroctw pewnym celem, przed którym fałsz gaśnie.
Domus aeternitatis
(S. Bernardus)
Zagrzebiony Babilon gdzieś w ruinie swoi,
To, że jest dom wieczności, na wiek wieków stoi.
Mater consolationis
(Ephrem)
Do kogóż opuszczona sierota pospieszy?
Do Matki – ta ratuje, opatrzy, pocieszy.
Venter caelesti rare irrigatus
Panieński żywot z nieba rosa płodnym czyni,
Tą wodą przystało się tej kropić świątyni.
Veteris et Novi Testamenti armarium
(S. Germanus)
Testamentów obojga czekauzie bogaty,
W którym są wiary naszej złożone armaty.
Umbraculum Spiritus Sancti
(Albertus Magnus)
O jakoś dziwnie, Panno, w górę wyniesioną,
Gdy cię zwie Kościół Ducha Świętego zasłoną.
Virgo sine labe concepta
Panno przez exempt boski wyjęta na razie,
Boś najmniej pierworodnej nie podległa skazie.
Negotium omnium saeculorum
(S. Bernardus)
Zabawo wszystkich wieków, bowiem Bóg od wieku
Nie miał nad nikim nad cię większego opieku.
Paradysus voluptatis
(Gen. 2.)
Raju wszelkiej uciechy, w którym, jako żywy,
Nie rosły nieprawości ciernia i pokrzywy.
Oculus providentiae divinae
(Richardus a S. Laur.)
Czułe prowidencyjej Najwyższego oko,
Którym potrzeby nasze przenika głęboko.
Medulla misericordiae
(Idem)
Miłości Boskiej drżeniu i wszelkiej litości,
Conflatorium miru i sprawiedliwości.
Fons perennis beneficiorum
(S. Germanus)
Fontano i wszelkiego dobrodziejstwa strugo,
Płynąc zawsze szeroko, głęboko i długo.
Splendor firmamenti
Ognie twe, firmamencie, chociaż świecą jaśnie,
Kożdy z nich przed splendorem tej Panny zagaśnie.
Frumenti caelestis paenu
(Dion. Rech.)
Spichrzu z nieba obfitym zasypany zbożem,
Skąd pożywienia pewni, w głodzie się nie trwożem.
Os ex ossibus nostris
(Gen. 2.)
Przebacz, gdy cię nazwiemy, żeś z naszych kość kości,
By nie to, nie przyszłabyś do tej wielmożności.
Stella solem fovens
(Ex Roso Coroneto)
Wielkie o ognie, wieczne dziwy to zaiste,
Kiedy gwiazda okrywa Słońce wiekuiste.
Cur par nihil, nihil et secundum
(Ex Mart. ap.)
Kreaturo, przywilej udzielono który,
Że jako nie masz równej, tak po sobie wtórej.
Altare thymiamatis
(S. Ambrosius)
Ołtarz tymijamatu, na którym nie Stary
Zakon, lecz Nowy swoje odprawia ofiary.
Comparentalis Deo Patri
Spółrodna Bogu Ojcu, kiedyś otrzymała
To, żeś z nim na zbawienie świata się składała.
Animatum Dei simulachrum
(S. Augustinus)
Boga wyobrażenie, lubo w mniejszej mierze,
I dziwny ręki jego jeden charakterze.
Idea perfectionis
(S. Ambrosius)
Kształcie doskonałości w myśli, w dziele, w słowie,
Bo cóż trudnego stworzyć wielkiemu Jehowie?
Mulier dolorum
(Card. Hilg.)
Niewiastą cię Syn zowie, gdy się ciebie żali,
A tyś w smutku natenczas twardszą była stali.
Mulier amorum mollissima
(Idem)
Niewiastą z łacińskiego bądź nam miękką, lepi
Że z ciebie grzeszny prosząc, co chce to ulepi.
Noctis mundi luna
(Ex Roso Coroneto)
Po nocy świata książę nie grasuj ciemności,
Panna Cyntyja, przy tej poznać cię jasności.
Gębko, co przed lekarstwem myjesz rany wprzody,
Ulecz skancerowane na sumnieniu wrzody.
Beatus venter
(Luc. 17)
Przeklina tam ktoś żywot, z którego zrodzony;
Z któregoś ty – jest, będzie, był błogosławiony.
Miraculorum compendium
(S. Bonaventura)
Zbiorze rzeczy cudownych, ja się dwom cuduję,
Gdy z pokory wyniosłość twoję upatruję.
Unicus mundi thesaurus
(S. Anzelm)
Skarbie nad Kleopatry, w którym był sprzęt złoty,
W tym są wszytkiego świata kosztowne klejnoty.
Tabernaculum sui Creatoris
(S. Metodius)
Teraz, gdy Stwórca w swoim spoczywa namiecie,
O co grzeszni prosicie, niechybnie weźmiecie.
Liber grandis
(S. Greg. Nis.)
Księgo wielka, byłyby me czytać cię chęci,
Cóż, gdy te nie pozwolą ze wszech stron pieczęci?
Volumen, in quo Verbum caro factum scriptum est
(S. Dama.)
Tomie, w którym swą ręką Bóstwo napisało,
Że się dla ludzi wieczne Słowo Ciałem stało.
Vas admirabile
(S. Bonaventura)
Naczyniem-eś przedziwnym, z tych racjej bez mała,
Że się w tobie mistura Boga z człekiem stała.
Opus excelsi
(Idiotae)
Dziełem-eś Najwyższego, choć on tworzył dzieła
Słowem jednym, nad tobą użył pracy siła.
Pluvia Deitatis
(Ex Roso Coroneto)
Syn jest zboże wybranych; idź deszczu, świat prosi,
By zboże sporzy rosło, ten go deszcz niech rosi.
Innixa super dilectum
(Cant. 8)
Kochanek twój, o Matko, przy tobie i z tobą,
Jawnie widzę, że ty nim wladniesz, nie on sobą.
Mater admirabilis
(Ex Litan.)
Matko dziwna, bo z takim rodzisz dziwem srogiem,
Że Syn twój wraz śmiertelnym człowiekiem i Bogiem.
Sapientia incomparabilis
(Ex Roso Coroneto)
Mądrości, któraś zgadła sama tę kwestyją,
Jak Bóstwo z człowieczeństwem przyjęło uniją.
Granum sine palea
(Ex Roso Coroneto)
Ziarno to jest bez plewy, stąd się z czarta śmieje,
Bowiem na nie wiatr grzechu nie wiał i nie wieje.
Liber agno patens
(Apocal.)
Księgo, z której się sam Bóg otworzeniem drożył,
Aże ją przez Baranka dopiero otworzył.
Participium Deitatis
(S. Bernardus)
Uczestnictwem-eś Bóstwa; gdy się Bóg w cię wcielił,
Atrybutów ci boskich zapewne udzielił.
Lilium caelibatus
(Ex Roso Coroneto)
Smukła wzrostem lilijo, czemuś kwiat schyliła?
Bo trzeba by z pokorą czystość się braciła.
Regina angelorum
(Ex Litan.)
Archanieli, Anieli, Mocy, Księstwa, Trony,
Winszują-ć otrzymanej nad sobą korony.
Spes prophetarum
(Andreas Cretensis)
Obietnico proroków pociągniona dali,
Do której jak do celu z proroctwy zmierzali.
Promissio patriarcharum
(Idem)
Starennych patryjarchów nadziejo chwalebna,
By z Limbu wyszli, twoja płodność im potrzebna.
Magistra evangelistarum
(S. Cyrillus)
Mistrzyni prawdy, któraś z swej wysłała szkoły
Głosić Ewanjeliją na świat apostoły.
Confortatrix martyrum
(Ephrem)
Utwierdzenie potężne męczenników Pańskich,
Nim posileni, mąk się nie bali pogańskich.
Gemma confessorum
(Ildefons)
Matko słodka wyznawców, gdy toż co i oni
Wyznaję, niech mię, syna, macierzyństwo broni.
Corona virginum
(Ephrem)
Spolny głos niebieskiego fraucymera grona,
Iżeś ty jest ozdobna panienek korona.
Laus sanctarum animarum
(Idem)
Chwało w wiecznej ojczyzny zostających progu,
Gdyż nie mają nic nad cię milszego po Bogu.
Zawarcie kwatery I
Dokąd się, błahe pióro, unosisz tak śmiało?
Tyżbyś to arcypelag ten zgrontować miało?
Ach, trudno wody zliczyć głębokiego Pontu,
Trudniej chwały wyrazić Matki Boskiej z grontu,
Którą błogosławioną gdy zową narody,
Ma chwał więcej niżeli kropel w morzu wody.
Za wydaniem: Wespazjan Kochowski, Ogród panieński pod sznur Pisma świętego, doktorów kościelnych, kaznodziejów prawowiernych wymierzony a kwiatkami tytułów Matki Boskiej wysadzony, Kraków 1681, s. 7–18. Transkrypcja tekstu: Roman Mazurkiewicz.