Twardowski Kasper (ok. 1592 - przed 1641), ps. Kasper z Sambora, poeta. Ur. ok. 1592 w rodzinie mieszczańskiej, przypuszczalnie w Samborze. W młodości przebywał w Krakowie, studiował być może w Akademii Krakowskiej. Obracał się w kręgach szlacheckich i mieszczańskich. W czasie wojny szwedzkiej wzywał do walki z najeźdźcą. W 1629 przeniósł się do Lwowa lub w jego okolice. Zmarł przed rokiem 1641.
Zadebiutował w 1617 cyklem erotyków Lekcyje Kupidynowe, który został potępiony i umieszczony na indeksie książek zakazanych bpa Szyszkowskiego. Już w roku następnym wydał alegoryczny poemat Łódź młodzi z nawałności do brzegu płynąca (1618), ukazujący proces przemiany wewnętrznej i będący swoistym aktem ekspiacji skruszonego grzesznika. Podobny, mistyczno-filozofujący charakter posiada poemat Pochodnia miłości Bożej z piącią strzał ognistych (1628). Był również autorem zbiorków pastorałek: Kolęda, Nowe lato... abo Piosneczki Emmanuelowe (1619) i Kolebka Jezusowa (1630) oraz wierszy o charakterze agitacyjno-politycznym: Bicz Boży, czyli treny zasmuconej... Ojczyzny Polskiej (1625) oraz Bij Gustawa, kto dobry (1629). W poematach religijnych wprowadził do polskiej poezji barokowej topikę hiszpańskiej literatury mistycznej, za w cyklach pastorałek pojawiły się charakterystyczne dla późniejszej kolędy pierwiastki rodzajowości i czułostkowości.
(oprac. R.M.)
