Mikołaj Sęp Szarzyński
Sebastian Grabowiecki
Stanisław Grochowski
Kasper Twardowski
Hieronim Morsztyn
Szymon Zimorowic
Kasper Miaskowski
Maciej Kazimierz Sarbiewski
Daniel Naborowski
Łukasz Opaliński
Krzysztof Opaliński
Jan Andrzej Morsztyn
Zbigniew Morsztyn
Wacław Potocki
Wespazjan Kochowski
Stanisław Herakliusz Lubomirski
Józef Baka
Poeci "minorum gentium"
Samuel Twardowski
Jan Chryzostom Pasek
Jędrzej Kitowicz
Benedykt Chmielowski
Jan III Sobieski
Varia
Opracowania
Daniel Naborowski
26/26
WYBÓR WIERSZY
WYBÓR
ŁOWY
MIŁOŚCI WSZYTKO RÓWNO
OMNIA, SI PERDAS FAMAM ETC.
DO JEDNEJ
RESPONS NIESPODZIEWANY
OSZUKANIE
NA P. CIOŁKA
JEZUITA
DO ZŁEJ BABY
MARNOŚĆ
ZŁA ŻONA
DO JEDNEJ O KUPIDYNIE
EPITAFIUM JANOWI KOCHANOWSKIEMU, POECIE POLSKIEMU
BANKIET IN FOLIO
DO ALEKSANDRY
DO TEJŻE
DO KUPIDYNA O TEJŻE
DO KSIĘCIA IMCI KRZYSZTOFA RADZIWIŁŁA,...
NA OCZY KRÓLEWNY ANGIELSKIEJ,...
CIEŃ...
IMPREZA: CALANDO POGGIANDO, TO NA DÓŁ, TO DO GÓRY
KRÓTKOŚĆ ŻYWOTA
NA TOŻ
ŁAZARZ DO BOGACZA
CNOTA GRUNT WSZYTKIEMU
VOTUM
CZWARTAK
________________________________________
CZWARTAK
PRZYPISANY KSIĘCIU IMCI KRZYSZTOFOWI
RADZIWIŁŁOWI, WOJEWODZIE WIL[EŃSKIEMU] I HETMANOWI
W[ielkiemu] W[ielkiego] K[sięstwa] L[itewskiego]
Szukałem upominku w lichej gaździe mojej
Dla ciebie, zacne książę, lecz w chudobie mojej
Prożnom miał na bogatsze przesadzać się dary;
Przyjm z łaską od chudego i ten czwartak stary.
Nie gardź czwartakiem; dobrze naonczas bywało,
Póki nam jeszcze starych czwartakow stawało.
Teraz się nowych dudkow i złych namnożyło,
Bodaj się nigdy o nich nam było nie śniło.
Cztery rzeczy są, z których człowiek się wydaje:
Kompanija, zabawy, mowa, obyczaje.
Kto łotrom brat, fraszką się bawi, prawdziwego
Nic nie rzecze, a górny – strzeż się takowego.
Cztery rzeczy na świecie nieoszacowane:
Wolność, nauka, cnota, zdrowie niestargane.
Wolność serca, nauka rozumu dodawa,
Cnota klejnot jest dusze, zdrowie żywot dawa.
Cztery są na człowieku pokusy: wmniemanie,
Że mądry, mężny, mocny, że mu wieku stanie.
Możny lekce poważa, zbyt mądry szaleje,
Wiek nader ubezpiecza, bogaty hardzieje.
Cztery rzeczy ma w sobie mieć sędzia: cierpliwość,
Miłosierdzie, roztropność, świętą sprawiedliwość.
Mądrze ma odpowiadać słuchawszy cierpliwie,
Prawnie dany wykonać dekret lutościwie.
Z czterech rzeczy przychodzi człowiek do godności:
Gdy czytał, widział siła, był w sprawach, w trudności.
Kto nieuk, niebywalec, nie miał z nikim sprawy,
Trudności nie skosztował, to jest prostak prawy.
Cztery rzeczy ma człowiek i nie ma w całości:
Męstwo, przyjaźń i rozum przy doskonałości,
Jest mężny na mężnego, jest w przyjaźni zdrada,
Błąd się w mądrym znajduje, w doskonałym wada.
Cztery rzeczy nas gubią, a próżno wetować:
W sprawach z początku błądzić, nie chcieć się sprawować
Według zdrowej porady, w zaciągi się wdawać,
Nad siłę większy koszt wieść, niż cię może stawać.
Dla czterech rzeczy lepiej jest odstradać świata
Niż ich doznać: ubóstwa na sędziwe lata,
Wywołania z ojczyzny, z chorobą więzienia
I po dobrze nabytej sławie obelżenia.
Cztery rzeczy na świecie, którymi się brzydzi
Pan Bóg i których człowiek dobry nienawidzi:
Łakomego bogacza, kaleki hardego
A młodzika bez wstydu, starca wszetecznego.
To czworo nam obficie przyjacioły daje:
Cnota przy stateczności, hojność, obyczaje.
Kto cnotą, statkiem świeci, hojnie chleba dawa
I ludzki jest, takiemu przyjaciel dostawa.
To czworo nade wszytko człowieka frasuje:
Kiedy swych własnych dzieci pogrzeb odprawuje,
Gdy utraci majętność, gdy nieprzyjacielskie
Szczęście widzi a głupie sprawy przyjacielskie.
Cztery rzeczy z ciężkością musi człowiek znosić:
Służyć długo, nagrody za to nie odnosić,
Prosić, nie wziąć, czuć niewdzięk nad wierne posługi,
Nadzieją być omylon czekając czas długi.
Cztery rzeczy niesyte nigdy u każdego:
Ucho, język i ręka, a serce do tego.
Ucho zawsze chce słuchać, język nie ustawa,
Ręka chce brać, a serce pragnąć nie przestawa.
Cztery rzeczy są, które nie mogą być skryte:
Miłość, ból i nienawiść, pieniądze obfite.
Wzdychaniem się wydaje miłość, ból sarkaniem,
Poglądaniem nienawiść, pieniądze zbieraniem.
Cztery rzeczy wnet zbyte a niepostrzeżone:
Panieństwo, czas i kamień a słowo rzeczone.
Czasu próżno wetować, panieństwa przywrócić,
Głos wypuszczon, rzucony kamień nazad wrócić.
Cztery rzeczy widzimy, nie widząc ich znaku:
Drogi ptaszej pod obłok, wężowego ślaku,
Toru, którym po wodzie zwykły chodzić łodzi,
I ścieżki na powietrzu, którą dym wychodzi.
Tym czworgiem kiedy człowiek od Boga nadany,
Godzien, aby był zaraz kanonizowany:
Gdy żyje świątobliwie, w krzywdach jest cierpliwy,
Sekret umie zachować a w słowie prawdziwy.
Cztery rzeczy, którym wnet przyjaciół nie stanie:
Młodość i też bogactwo, możność i kochanie.
Młody, gdy star, bogaty, gdy stracił, upadnie,
A możny i kochanek, gdy z łaski wypadnie.
Cztery rzeczy ma w sobie mieć sługa cnotliwy:
Ma być wierny, cierpliwy, pilny i prawdziwy.
Pilny w usługowaniu, prawdziwy w mówieniu,
Cierpliwy w posłuszeństwie, wierny w poruczeniu.
Cztery rzeczy ma w sobie pan mieć z powinności:
Miłosierdzie, cierpliwość, baczność przy hojności.
Miłosierdzie odpuszcza, nagradza baczenie,
Hojność dawa, kłopoty wytrzyma cierpienie.
Cztery rzeczy ma ten mieć, który co rozdawa:
Wiedzieć, dlaczego i co kiedy komu dawa.
Dlaczego, by dać słusznie; co, by zaś niemało;
Komu, by godzien; kiedy, by się na czas dało.
Czterech rzeczy najbarziej pragnie białogłowa:
Gładkości i z dostatkiem, szat, dobrego słowa.
To jej świat, gdy się stroi, gdy za gładką mają,
Gdy ma tyle, ile chce, gdy jej dowierzają.
To czworo rycerskiego człeka hydzi prawie:
Skępstwo a przy tym kłamstwo, nieśmiałość, bezprawie.
Jałat to, a nie junak, kto niesprawiedliwy,
W życiu marny, w potrzebie tchórz, w mowie kłamliwy.
Cztery rzeczy ma mnich mieć, co w klasztor wstępuje:
Starać się, aby spełnił to, co obiecuje,
Czynić to, co mu każą, jeść to, co mu dają,
A nie być markotliwym, gdy napominają.
A tu już ten mój czwartak niechaj na tym stanie,
Wyszedszy od kaleki, przy mnichu zostanie.
Jeśli mię tak nieszczęście chce dłużej piastować,
I panu do konwentu przyjdzie apelować.
Za wydaniem: Daniel Naborowski,
Poezje
, oprac. J. Dürr-Durski, Warszawa 1961, s. 153–156.
<<
strona
[14]
[15]
[16]
[17]
[18]
[19]
[20]
[21]
[22]
[23]
[24]
[25]
[26]
[27]